15.07.2016 tarihinde kabul edilerek, 09.08.2016 tarih ve 29796 sayılı Resmi Gazetede yayımlanıp yürürlüğe giren 6728 sayılı “Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ekonomik, ticari ve mali alanda önemli düzenlemeler içermektedir. Esas olarak, yatırımların teşviki ve ticari alandaki bazı işlemlerin hızlandırılmasına yönelik olan bu düzenlemeler/yenilikler maddeler halinde kısaca aşağıda açıklanmıştır.
1-İcra-İflas Kanununda yapılan değişikliklerle, sermaye şirketlerinin iflas erteleme konusu daha ayrıntılı şekilde düzenlenmiş ve iflas erteleme zorlaştırılmıştır. Şirketler, bu davayı en az bir yıldır faaliyet gösterdikleri merkezlerinin bulunduğu yerdeki mahkemede açabilecek olup, daha önce 4 yıla kadar uzatılabilen erteleme süresi en fazla 2 yıl ile sınırlandırılmıştır. İflas erteleme işlemlerinde, bir kayyum en fazla 3 erteleme dosyasına bakabilecektir.
2-Son 3 yılın ihracat tutarı dikkate alınarak, Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek tutarın üzerinde ihracat yapan firmaların yetkililerine –kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıldan fazla hapis cezası almamış olmaları ve yüz kızartıcı suçtan hüküm giymemiş olmaları koşuluyla- 2 yıl süreyle hususi pasaport verilebilecektir.
3-Sigorta şirketlerinin iptal ettikleri sigorta işlemlerine ait vergileri (BSMV), banka ve finansman şirketlerinin de Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında tüketicilere iade ettikleri tutarlara ilişkin vergileri, iadenin gerçekleştiği dönemde hesaplanan vergilerden indirebilme olanağı getirilmiştir. Tek primli yıllık gelir sigortaları istisnası ve sigortadan çıkılması halinde tevkifat usulleri ayrıntılı olarak yeniden düzenlenmiştir.
4-Dar mükelleflerin çalıştırdığı kişilere tanınan gelir vergisi istisnası genişletilmiş (yürürlük 01.09.2016), ayrıca, yurt dışına hizmet veren firmaların, bu faaliyetlerde istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretlerin belli bir oranını gider yazabilmeleri olanağı (yürürlük 01.01.2016) getirilmiştir.
5-Elektronik ortamda verilen beyanname veya formların, belirlenen sürenin bitiminden itibaren (3) gün içinde verilmesi halinde, özel usulsüzlük cezası 1/10 oranında uygulanacaktır.
6-İşletme aktifindeki gayrimenkullerin iktisadi değerini artırıcı ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlayıcı harcamaları doğrudan gider yazılabilme olanağı getirilmiştir.
7-Vergi Kanunlarına göre verilmesi gereken muhtasar beyanname ile 5510 sayılı kanuna göre verilen aylık prim ve hizmet belgesi “Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi” şeklinde birleştirilerek verilecek olup, bu hususta düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
5510 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle, muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin doğruluğundan firmaların sözleşme imzaladıkları SMMM ve YMM’lerinin müteselsil sorumlu oldukları belirtilerek, eksik bildirimde bulunulan veya bildirilmeyen çalışanlar ve diğer hususlarda uygulanacak cezalar ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
8-Kurumların, Finansal Kiralama Kanunu kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla, finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına sattıkları her türlü taşınır ve taşınmaz malların satışından doğan kazançlar ve bu kurumlarca söz konusu varlıkların devralındığı kuruma kira süresi sonunda devrinden doğan kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
9-Vergi Usul Kanununa 370. madde olarak eklenen “izaha davet” başlıklı madde ile; vergi kaybına neden olunduğuna ilişkin yetkili mercilerce yapılan ön tespitlere göre, mükellefler izaha davet edilecekler, yapılan izah yeterli görülürse incelemeye/takdir komisyonuna sevk işlemi yapılmayacaktır.
İzahatın uygun görülmemesi halinde ise, gerekli beyanlar düzeltilip, sadece %20 vergi ziyaı cezası kesilecektir. Bu hüküm, SMİYB kullanma halinde de, her bir belgenin 50.000.-TL’yi geçmemesi ve yıllık alışlarının %5’ini aşmaması koşuluyla uygulanabilecektir.
10-Damga Vergisi Kanunu ve Harçlar Kanununda yapılan değişiklikle, birden fazla düzenlenen kağıtlardan nispi vergiye tabi olanların sadece bir tanesi damga vergisine ve harca tabi olacak, kağıtta birden fazla adi kefalet ve garanti taahhüdü bulunması halinde ise, sadece biri için vergi alınacaktır. Döviz kazandırıcı olduğu ve ekonomiye fayda sağlayacağı düşünülen birçok belge ve sözleşme damga vergisi ve harçlardan istisna kapsamına alınmış, tacirler arası ipotek harçlarının %50 oranında uygulanacağı belirtilmiştir.
11-Yatırım teşvik belgesi kapsamında inşa edilen binalar 5 yıl, yatırım için alınan veya tahsis edilen araziler teşvik belgesi süresince, emlak vergisinden muaftır. (01.01.2017 tarihinden itibaren)
12-Kurumlar Vergisi Kanununda örtülü kazanç dağıtımı olarak nitelenen tutarlar ile Gelir Vergisi Kanununda emsallere uygun olmayacak şekilde işletmeden çekilen tutarlara ilişkin, ithalde ve sorumlu sıfatıyla ödenen KDV’nin indirilebilme imkanı getirilmiştir. (Bu şekilde, gelir veya kurumlar vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen bu giderlerin KDV’si indirilebilecektir.)
13-Bazı şartlarla, Ekonomi Bakanlığı’ndan alınan izinle kurulacak Bölgesel Yönetim Merkezleri, kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur. 6361 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamında yapılan işlemler ile, AR-GE harcamaları konusunda yeni istisna düzenlemeleri yapılmış ve teşvik unsurları genişletilmiştir.
14-Çek Kanununda, sistemin daha iyi çalışmasını sağlayacak bazı düzenlemeler yapılarak, karşılıksız çek keşide eden, yani çekin üzerine “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet verenlere, hamilin icra mahkemesine şikayeti halinde (yürürlük tarihi 01.01.2018), her çek için binbeşyüz güne kadar adli para cezası verilebileceği, hükme bağlanmıştır. Çek düzenleme yasağına ilişkin bilgiler UYAP aracılığıyla MERSİS ve Risk Merkezine elektronik ortamda bildirilecek, Risk Merkezi de bu bilgileri bankalara duyuracaktır. Karşılıksız çek düzenleme suçuna ön ödeme, uzlaşma ve hükmün geri bırakılması hükümleri uygulanmayacaktır.
Bankalar, çek hesabı sahibi kişi gerçek veya tüzel kişilerle şirket yetkililerinin, çek hesabı açma yasağının bulunup bulunmadığını kontrol edecek, ticaret siciline tescil edilen şirket yetkilisi hakkında verilmiş çek düzenleme veya çek hesabı açma yasağı var ise, bunların yetkilisi olduğu tüzel kişilere de çek defteri verilmeyecek.
Hakkında çek düzenleme veya çek hesabı açma yasağı kararı verilen kişiler, yasaklılıkları süresince sermaye şirketlerinin yönetim organlarında görev alamayacak, ancak, mevcut yönetim organlarındaki üyelikleri görev sürelerinin sonuna kadar devam edecektir.
Daha güvenli olması nedeniyle, 31.12.2016 tarihinden itibaren bankalara karekodlu (elektronik çip içeren) çek yaprağı verilmesi zorunluluğu getirilmiş olup, çek alan kişiler aldıkları çeki karekod sistemine girecekler ve bu sistemden çek düzenleyen kişilerle ilgili gerekli birçok bilgiye ulaşıp inceleme yapma olanağı bulacaklardır
15-Şirket kurulmasının kolaylaştırılmasına yönelik, esas sözleşmenin noterce onaylanabilmesi yanında, ticaret sicil müdürü veya yardımcısının huzurunda imzalanması imkanı getirilmiş olup, şirket sözleşmesini içeren kağıtlardan damga vergisi alınmayacaktır.
Sermaye şirketlerinin daha önce bir yıl olan belirlenen asgari tasfiye süresi altı aya indirilerek tasfiye işlemlerinin kolaylaştırılması amaçlanmıştır.
Mehmet Şevki KAYA
Yeminli Mali Müşavir
